Geachte Henk Nijhof,
Gevraagd is door voormalig fractieleidster Jolande Sap een schrijven aan u als oud-partijvoorzitter GroenLinks over het migratie vraagstuk. Zij is gediplomeerd econome, gespecialiseerd in politiek en filosofie. Dus is het logisch indien het verwondering zou wekken dat zij mij vraagt.
Een item in het 20 uur NOS journaal van vrijdag geeft de nodige inspiratie: een biografie is gepubliceerd over Mien Ruys, de befaamde ontwerpster van stedelijk groen met vaste planten. De architecte had haar huishouden goed voor elkaar: zij kookte aardappels en rijst. Haar man de uitgever Theo Moussault, verzorgde de soepen sauzen en kruiden.
Mien is wat dat betreft werkelijk een voorbeeld voor Jolande: In grote lijnen weet Sap over het slechten van tariefmuren tussen Europa en Afrika. Protectionisme haalt zij moeiteloos onderuit met zegswijzen van David Ricardo en Adam Smith. Voor het fundamentele argument ten gunste van vrijhandel ++ het door geleerden genoemde ‘comparatieve voordeel’ ++ geeft zij aansprekende voorbeelden die eenieder in de politiek zowel op links als op rechts zouden moeten overtuigen.
Als het gaat om redeneringen waarom het beter is voor oorlogs-, klimaat- en economische vluchtelingen om stapsgewijs richting westerse moderne maatschappij te migreren, denkt zij zelf slechts aardappelen en rijst te kunnen leveren.
Nu dan de soepen, sauzen en kruiden: ik studeerde een blauwe maandag in Delft elektrotechniek met het doel van later het internet oprichten. De TH Delft destijds démotiveerde dat, die school wilde zich specialiseren in sterkstroom. Dat geschil speelde een rol bij een staking destijds van de Delftse studentenvakbond VSSD. Later leidde het tot medezeggenschap over studie-inhoud. Maar voor mij kwam het te laat, stapte in overleg met een decaan over naar de sociale faculteit van Utrecht voor het bekwamen wat betreft de sociale implicaties van het internet.
Contacten over landsgrenzen heen, het vervagen van landsgrenzen, internationalisering waren in mijn studie zijdelings beoogde effecten van het op te richten internet. Belangrijker waren sociale elementen dichterbij: informatie moest zoveel mogelijk gratis zijn en voor iedereen beschikbaar. Het mantra van Joop den Uyl “Kennis is macht” speelde daarbij een rol. Studiegenoot Pieter Broertjes zegde toe een eind mee te gaan met deze plannen, beloofde op termijn activiteiten ten behoeve van de openbare orde indien problemen zouden ontstaan tijdens feesten van allochtonen.
Sinds enkele jaren is Broertjes burgemeester van Hilversum. Vorige week was over zijn beleid met betrekking tot losbandigheid gedurende de ramadan te lezen op de voorpagina van de Telegraaf.
Voordat hij in Utrecht werkte verbleef onze toenmalige hoogleraar Yuri Brenner in Duitsland, Israël, Palestina, Turkije en Ghana. De man had ervaring met migratie. Broertjes en Brenner vreesden voor taalproblemen, chaos en dientengevolge neergang van de met zorg opgebouwde verzuilde staat, de zogenoemde sociale welvaarts-maatschappij. Zij moedigden aan na te denken over het binnen aanvaardbare perken houden van migratie.
Verdiende intussen bij als medewerker op de pedagogische faculteit. Vond zodoende een aanknopingspunt in theorieën van Basil Bernstein zoals beschreven in zijn boek “Class, Codes and Control: Applied studies towards a sociology of language”:
Taal, opvattingen en bovendien gedrag zijn sterk bepaald door de context waarin mensen opgegroeid zijn. In een andere omgeving levert dit beperkingen op wat betreft taalvaardigheid. En beperkingen bij het aanpassen van gedrag. Dan kunnen misverstanden ontstaan en verschillen van inzicht. Door dat alles is verminderd vermogen voor doeltreffend samenzijn en samenwerken. Kortom het geeft inpassingsproblemen. Slechts diegenen met veel ervaring / scholing beschikken over de uitgebreide vaardigheden die nodig zijn voor het overbruggen van grotere sociaal-culturele afstanden.
Opdat mensen zoveel mogelijk een zelfstandig bestaan kunnen leiden, zichzelf staande kunnen houden in de maatschappij, is migreren in kleine stappen beter. Migratie naar een regio die sociaal-cultureel lijkt op het land van herkomst, heeft meer kans van slagen. Vaak zijn dit regio’s die geografisch dichtbij zijn.
We vonden destijds aanwijzingen dat deze theorie juist is in de Verenigde Staten. Het lukt Mexicanen en andere mensen uit zuid- en midden- Amerikaanse landen zich staande te houden in de zuid-westelijke staten. Zij zijn daar niet meteen volwaardig burger, maar vinden betaald werk en hebben een leven. De afgelopen periode vormden de Latino’s een substantieel deel van het electoraat dat Obama aan de macht bracht.
Theorie en praktijk van succesvoller migreren over kleine afstanden is voor zover bekend nauwelijks nog ergens beschreven of gedoceerd. Fraaie termen uit economische theorieën zoals ‘comparatief voordeel’ ontbreken op het moment. Kortom aan de soepen sauzen en kruiden is het nodige te verbeteren. Mogelijk kan Jolande Sap aardappelen en rijst toevoegen.
Hoe nu verder discussie over het thema van de grond krijgen te Overijssel? Op 15 februari aanstaande is een amusements programma met Femke Halsema in het Kleine Willem theater te Enschede. Mogelijk slaat de theorie van het succesvolle migreren aan binnen haar programma “Een vrij land”. Daarenboven zijn nog andere kansen:
Zaterdag 19 mei komt Erik van Muiswinkel in de Middenzaal van het theater te Hengelo met “De Oplossing”, een theatrale loutering in vijf bedrijven. Stevige grappen, rake typeringen, relativeringen en mopperige terzijdes waarbij enig welgemeend moralisme heel goed past. Eerder bracht van Muiswinkel een ooit door mij geschreven lied “De nozem en de non” tot nieuw leven op Youtube:
Mocht het niet voldoende zijn, woensdag 23 mei in de Middenzaal treedt het VARA Leids Cabaret op, een van de belangrijkste lanceerplatforms voor jong cabarettalent. Vriend Kim Putters van het Sociaal-cultureel planbureau heeft enige relaties te Leiden. Ontdek de grote nieuwe namen van de Leidse Festival!
Bert Kerkhof
European progress 
Geef een reactie