Gratis kinderopvang voor een brede welvaart

Per 1 januari 2022 kunnen ouders hun kinderen twee dagen gratis naar de vroegschool of de buitenschoolse opvang brengen. Zonder onderscheid tussen werkende en niet-werkende ouders. De arbeids-eis die het huidige kinderopvangtoeslag systeem kent, komt dan te vervallen. Het start allemaal voor 300 kinderen in Zeeuws Vlaanderen.

Gratis kinderopvang is haalbaar voor álle ouders en kinderen want economisch gezien is het een goede investering. Kinderen die vroegschool hebben gedaan, zijn op de leeftijd van vier jaar écht toe aan school. Kinderen die dat niet hebben gehad had, hebben een achterstand.

Te verwachten is dat gratis kinderopvang preventief werkt voor de toeloop naar jeugdzorg waarmee de gemeenten kampen. Hoe dat werkt:

• Door spelenderwijs in de vroegschool al met taalontwikkeling bezig gaan, door op educatief gebied meer dingen aan te bieden. Zo kun je méér talenten ontwikkelen, zodat alle kinderen later in de buitenschoolse opvang kunnen deelnemen aan rijke culturele en sportieve activiteiten.
  
• De maatregel steunt de arbeidsparticipatie van vrouwen. Het zorgt voor een betere verdeling tussen werk en huishouden tussen man en vrouw. Het samenleven wordt daardoor meer duurzaam en veilig.

De proef met gratis kinderopvang in Zeeuws Vlaanderen is uit nood geboren, want veel ouders in de grensstreek brengen hun kinderen naar de gratis opvang in België zodra ze twee-en-een-half jaar zijn. Die stromen dan vaak door naar het Belgische onderwijs in plaats van naar Nederlandse scholen.

In juni heeft de sociaaleconomische raad advies uitgebracht over verbeterde toegang tot kinderopvang voor alle ouders. Het werd echter overschaduwd door een mega-beleidsombuiging onder druk van gemeenten voor meer jeugdzorg. Na een rapport (van een door de vereniging van Nederlandse gemeenten bepleitte ‘commissie van wijzen’) werd onder formateur Mariëtte Hamer door het demissionaire kabinet besloten tot uitgaven van €1314 miljoen bovenop €300 miljoen die al eerder was toegezegd.

Ter vergelijking: voor herstel van de achterstanden die kinderen opgelopen hebben vanwege de Corona pandemie, wist onderwijsminister Arie Slob €300 miljoen zeker te stellen in het Nationaal Programma (NP) Onderwijs. Dat is nog geen 20 procent vergeleken met de Mariëtte Hamer-pot. En slechts een deel van de NP middelen is beschikbaar voor verbetering van kinderopvang. Bovendien wordt in sommige gemeenten geprobeerd te knabbelen aan het NP budget ten behoeve van lerarensalarissen in scholen waar de meeste achterstand is. Dat zou dan ten koste gaan van buitenschoolse opvang. In hogere lerarensalarissen wordt al voorzien middels andere rijksuitgaven.  

Nu in de formatie voor een nieuwe regering tot op de dag van vandaag nog nauwelijks een spoor is voor een integraal jeugdzorg- en onderwijs plan, ziet men kans in Zeeuws Vlaanderen om kinderopvang voor iedereen helemaal te financieren door de onderwijskoepels, de gemeenten en uit eigen middelen. Dat laat zien dat in gemeenten men wel degelijk kan samenwerken aan toegankelijke voorzieningen die helpen dat alle ouders en kinderen kunnen toegroeien naar brede welvaart.

Een kabinet dient al op korte termijn een beter voorstel te doen dan de geplande explosieve jeugdzorg-uitgaven. Wie in de gemeente verantwoord opvoeden en onderwijs wil, zorgt voor vroegschool en buitenschoolse kinderopvang voor iedereen.

Bert Kerkhof
schrijft over jeugdzorg en rechtsstaat

Lees ook:

• Gelijk goed van start
  Ser advies over vroegschool, 21 januari 2016
  
• Advies van arbitragecommissie VNG tbv explosieve stijging jeugdzorgkosten
  18 mei 2021
  
• De dure zeepkist van Jan van Zanen
  ChildinStress blog, 2 juni 2021
  
• Maak kinderopvang toegankelijk, betaalbaar en eenvoudig
  Ser advies, 10 juni 2021
  
• Wat is er nodig voor betere kinderopvang en waarom
  Interview met econoom Bas ter Weel in Ser Magazine, 15 juni 2021