Vorderingen en vooruitzichten met de Bill & Melinda Gates Foundation

Hij voorzag de Covid-19 epidemie, waarschuwde in 2015 per Ted-Talk en begeleidt een wereldwijde gezondheidszorg organisatie. Daarom was het afgelopen vrijdag (Nederlandse tijd) de moeite waard om tot ver na middernacht op te blijven voor het interview dat Bill Gates gaf voor CNN.

Over de huidige situatie met het Covid-19 virus zegt Gates: In de zomer is het gemakkelijker dan in de herfst om verspreiding tegen te houden. Op het moment raken vooral jongeren besmet maar je kunt gevolgen verwachten voor oudere mensen. Landen zoals Zuid-Afrika en India hebben volop te maken met de eerste golf. Daarom is de situatie méér zorgwekkend dan vier weken geleden. Omdat het risico van café, restaurant en publieke bijeenkomst groter is dan het voordeel, pleit Gates om hieraan geen bezoek te brengen voor de rest van het jaar.

Sinds maart werken alle kantoor-medewerkers van Microsoft thuis. Voor nieuwe medewerkers is dit moeilijker, zij kunnen collegialiteit missen. Maar over het algemeen valt het gemis aan productiviteit mee.

In 1995 schreef hij in een boek “The road ahead” over digitaal werk. Hij voorspelde dat de steden minder druk zouden worden, Maar de afgelopen decennia werden de steden juist meer levendig. Toch aarzelt Bill Gates niet met wijzen op de mogelijkheden voor innovatie: tests die binnen 24 uur een uitslag geven en vaccins zullen verbetering brengen. Het heeft weinig zin als de test-uitslag langer op zich laat wachten. De innovaties zijn nodig want de bereidheid van mensen om afstand tot elkaar te houden is niet groot. In Australië en Duitsland gaat het goed maar de Verenigde Staten missen leiderschap.

Donald Trump haalde onlangs een onderzoek aan: met online leren worden minder resultaten geboekt dan met klassikaal leren. Lezen gaat 35 procent slechter en rekenen 50 procent. Volgens Gates kloppen die cijfers. Naarmate de kinderen jonger zijn, slaat online leren minder aan. Ook hangt het af van de hulpbronnen die een school heeft: in de grote steden is het minder dan elders. Indien een leraar meer tijd heeft voor het voorbereiden van online lessen, zien we betere resultaten.

In noordelijke landen waar de scholen al voor de zomer konden starten, is over het algemeen slechts een kleine toename van besmettingen, anders dan in Zuid-Korea en Israël. Het is een groot voordeel indien jonge kinderen naar school kunnen. De risico’s zijn groter voor kinderen uit multi-generatie huishoudens en indien de docenten ouder zijn dan 65 jaar. De schoolgang vereist beoordelingsvermogen en het doorgeven van de beste praktijken. Gates is positief over aangepaste werkwijzen in Europa waar men ook de benodigde fondsen heeft, zo zegt hij.

Over de vaccins

Goedkeuring voor de nieuwe vaccins wordt reeds verkregen indien minimaal 50 procent resultaat is. De veiligheid is in orde, de laatste risico’s kunnen weggenomen door uitgebreid testen op oude mensen. Geen van de kandidaat-vaccins die we in de loop van de komende maanden kunnen verwachten, zullen werken met een enkele toediening. Voor sommige vaccins zullen zelfs meer dan twee doses nodig zijn. Vier tot zes maanden later zal een tweede generatie vaccins beschikbaar komen, een verdere stap naar 100 procent bescherming. Het komt erop aan de vaccins uit te brengen naar de juiste mensen en naar de wereld.

De snelheid komt van de vooraf gebouwde productie fabrieken. Hierin is de Gates Foundation actief. Een aantal fabrieken staan in Europa, een aantal in India. De Foundation sponsort onderzoek met de nieuwe vaccins in Zuid-Afrika, waar meer ondervoeding en hiv is. Het vraagt om veel middelen, Gates heeft overleg met parlementsleden.

Vooruitzichten

Het komende half jaar zullen we het opschalen zien van de test-capaciteit. Door het verbeteren van de behandeling van patiënten zal de ernst van de ziekte en het overlijden met 80 tot 90 procent afgenomen zijn aan het einde van 2020. Verbeterde behandeling zal de enorme last die de ziekte met zich meebrengt doen verminderen. Gates verwacht dat de bevolking bereid is zich te vaccineren en dat in de westerse landen de doorgifte van het virus in de loop van 2021 zal stoppen. Negen maanden later zal dat voor de rest van de wereld het geval zijn.

De helft van de Amerikaanse bevolking wil het vaccin niet nemen. Hiermee heeft de Foundation ervaring: in Nigeria werd samenwerking gezocht met religieuze leiders. Die lieten hun kinderen inenten en stelden daarmee een voorbeeld. Het gaat erom in Amerika om de influencers te vinden, de leiders in vertrouwen.  

Complot theorieën

Op sociale media zijn wel 16.000 berichten met misinformatie over Bill Gates en het virus. Het is miljoenen keren bekeken en meer dan 900.000 keer becommentarieerd. Bill wordt dan verantwoordelijk gehouden voor de epidemie en het sponseren van vaccins. Aan mensen zou tracking middels een app worden onthouden, indien zij zich niet laten vaccineren. Journalist Anderson Cooper meldt dat hij veel spam krijgt met ongezonde beschuldigingen zoals een bezoek aan Jeffrey Epstein op zijn eiland, waar hij dan wereld-cabalisten zou ontmoeten en seks-traffickers. Mensen zijn onzeker en hebben behoefte aan een simpel verhaal.

De Gates Foundation besteedt veel geld aan het bestrijden van virus met de bedoeling van het redden van levens, meer dan welke groep dan ook. Het is waar dat de Foundation is verbonden met vaccins. Indien wordt beweerd dat de Foundation geld verdient met het doden van mensen, is de verbinding geflipt. De vele complot theorieën hebben implicaties voor de echte wereld waarin wij leven. Het brengt zaken naar beneden, vaak heeft het te maken met politiek. Om in waarheid te zeggen: “journalist Cooper is onschuldig” is niet zo opwindend. Misinformatie verspreidt sneller dan het virus.

Het verhaal van gezondheid bevorderen met werkende vaccins gemaakt door goedbedoelende mensen werkzaam in geweldige particuliere bedrijven zal hopelijk de complot theorieën doen verminderen. Ook al ontbreekt de coördinatie die je zou willen, die bedrijven dóen het toch maar.

Vorderingen bij het bestrijden van het virus

De afgelopen maanden is veel geleerd, het is nu meer bekend hoe het virus te stoppen is. Belangrijk zijn de mond-maskers. 20 procent van de positief getesten zijn jong en auto-immuun. In de beginfase heeft de Foundation ingezet op een medicijn voor gebruik in een vergevorderd stadium is: dexamethason. Het is nu bekend dat eerdere interventies helpen zoals toedienen van anti-virale middelen en anti-lichamen, het begrenzen van de virus-groei. Eerder toedienen van zuurstof. Het beloop van de ziekte is een opeenvolging van gebeurtenissen. Nu meer bekend is wat te doen in de verschillende stadia, hoeft de mechanische beademing minder toegepast. Elke week worden de behandelingsmethoden beter.

In de aanloop naar de epidemie heeft de Foundation middelen beschikbaar gesteld voor vaccin-platforms. Maar vanaf 2015 ontstonden wegversperringen voor laboratoria, de Amerikaanse dienst voor infectieziekten CDC had beperkte capaciteit. Indien de overheid vooraf tientallen miljarden beschikbaar had gemaakt, was de diagnostiek 10 keer sneller geweest en had het virus eerder gestopt kunnen worden. Minder doden en minder economische pijn. In Europa vroegen enkelingen vooraf aandacht voor covid-19. Naarmate de epidemie evident werd, kon een coördinatie op gang komen, mede dankzij het voorbereidende werk van Wouter Bos.

Door de crisis zijn de prioriteiten verbeterd. Onderzoek en ontwikkeling heeft het potentieel voor oplossingen. Eerder was een opwindende vooruitgang met het bestrijden van hart-ziekten en kanker. De verbeteringen op het gebied van diabetes en alzheimer zijn minder rooskleurig maar het gaat vooruit.

Wat betreft de Gates Foundation zal mogelijk malaria gedurende onze generatie kunnen uitgebannen. Het begrip wordt beter, de gereedschappen komen beschikbaar. De natuur is altijd een stap verder dan waar de mens zich op richt. Maar de pest is verdwenen van de aardbodem. Het is kostbaar om polio volledig uit te roeien. Door de inzet van het polio-team in Afrika kon een exponentiële toename van ebola worden voorkomen. De aantallen ziektegevallen met sars en ebola zijn nu niet dramatisch hoog.

Een epidemie start altijd in een land met een slechte gezondheidszorg zoals in Afrika. Voor debat staat open de situatie in China: dit land had de capaciteit om het virus te delen en om dramatische stappen te nemen. In Afrika blijft een infectieziekte langer voordat het oplost.

Auteur Bert Kerkhof schrijft doorgaans over jeugdzorg, rechtsstaat en gezondheidszorg